جهانبخش سنجابی شیرازی، دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در همایش توسعه صادرات به عراق در تشریح تجارت عراق با جهان گفت:
بررسی روند تجارت عراق طی دهه اخیر نشان می دهد همواره صادرات کالا (عمدتا متکی به نفت) در سطحی بالاتر از واردات کالا بوده است؛ در مقابل فراز و نشیب های صادرات، بخش واردات از ثبات نسبی برخوردار بوده است.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق، کشورهای امارات متحده عربی، ترکیه، چین و ایران را مهم ترین شرکای تجاری عراق دانست و افزود: بررسی ترکیب سبد وارداتی کشور عراق نشان می دهد، نیازهای وارداتی عمده این کشور به ترتیب شامل ماشین آلات مکانیکی و الکتریکی، تجهیزات حمل و نقل، محصولات کشاورزی و صنایع غذایی، مواد شیمیایی و لاستیک و پلاستیک، مواد معدنی، فلزات، سنگ و شیشه، کالاهای متفرقه صنعتی، پوشاک، منسوجات و کفش، چوب و کاغذ و پوست و چرم می باشد.
وی ادامه داد: بررسی ها نشان می دهد در حال حاضر تطابق مناسبی بین نیازهای وارداتی عراق و زمینه های کالایی صادراتی ایران به آن کشور وجود ندارد.
سنجابی در ادامه تشریح کرد: عراق یکی از مقاصد صادراتی برای صدور کالاهای متنوع ایرانی می باشد و در واقع از لحاظ تنوع کالاهای صادراتی، متنوع ترین در میان تمامی مقاصد صادراتی ایران محسوب می شود. توسعه حضور رقبایی مانند امارات متحده عربی، ترکیه، چین، هند و آمریکا در بازار عراق در شرایطی که این کشورها در میان مقاصد مهم صادراتی عراق نیز حضور دارند، منافع دوجانبه ای برای کشور مذکور ایجاد می نماید و این موضوع زنگ خطر جدی برای برنامه های توسعه صادرات ایران در بازار عراق محسوب می شود.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق خاطر نشان کرد: توجه به این نکته بسیار ضروری است که توسعه روابط با عراق از سوی رقبای منطقه ای و فرامنطقه ای ایران، تنها به توسعه صادرات ختم نمی شود؛ درگیر شدن کشورهای عربی، ترکیه و چین در ساختارهای صنعتی و تجاری عراق، زمینه وابستگی این کشور به رقبای ایران را بیش از پیش مهیا می کند. در چنین شرایطی، چنان چه استمرار و توسعه صادرات غیرنفتی و حفظ گستره نفوذ هژمونیک ایران در عراق مورد توجه سیاستگذار داخلی می باشد، می بایست رویکرد جدیدی نسبت به روابط با این کشور اتخاذ شود.
سنجابی گفت: روابط تجاری ایران و عراق نامتعادل و ظاهراً به نفع ایران است و این اختلاف ناشی از فقدان تنوع و ساختار ناپایدار اقتصاد عراق است. این وضعیت ممکن است به پایداری و تداوم تجارت دوجانبه نیز لطمه وارد نماید. وی ادامه داد: بررسی موضوع از ابعاد اقتصاد سیاسی نشان می دهد که عراق در تلاش برای تغییر وضعیت فعلی خود است و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس فرصت جدیدی برای استفاده از این موضوع در اختیار دارند.
وی در پایان افزود: با توجه به اینکه سیاست تجاری عراق در سه حوزه جذب سرمایه گذاری خارجی، توسعه فعالیت بخش خصوصی و کاهش وابستگی به صادرات نفت متمرکز است، به نظر می رسد ایران بایستی روابط جدی تر و گسترده تری را در حوزه های مذکور با عراق آغاز نماید.